Zapisy w umowie – opóźnienie a zwłoka
Opóźnienie i zwłoka są to wyrazy bliskoznaczne w języku polskim. Według słownika PWN:
- opóźnienie jest to sytuacja, w której coś przebiega później, niż miało przebiegać, inaczej różnica czasu wynikająca z dłuższego, niż przewidywano trwania jakiejś czynności;
natomiast
- zwłoka jest to opóźnienie wykonania czegoś, inaczej niewykonanie w terminie oznaczonym przez umowę lub ustawę pewnej czynności, do której się jest prawnie zobowiązanym.
Skoro definicja zwłoki zawiera samo słowo opóźnienie to na czym polega różnica w tych pojęciach?
Różnica między zwłoką a opóźnieniem
Różnica sprowadza się do przyczyny niewykonania umówionej czynności w terminie. Otóż:
- opóźnienie to każde niewykonanie danej czynności w terminie;
natomiast
- zwłoka to kwalifikowana postać opóźnienia. Ma ona miejsce wówczas kiedy wykonawca czynności zawinił i ponosi odpowiedzialność za niedochowanie terminu.
Artykuł 476 Kodeksu Cywilnego szczegółowo opisuje dłużnika pozostającego w zwłoce tj. Dłużnik dopuszcza się zwłoki, gdy nie spełnia świadczenia w terminie, a jeżeli termin nie jest oznaczony, gdy nie spełnia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela. Nie dotyczy to wypadku, gdy opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Dochodzenie kar umownych za opóźnienie/zwłokę
Przy podpisywaniu umowy bądź jej tworzeniu w punkcie dotyczącym kar umownych za opóźnienia warto zwrócić uwagę jak opóźnienie zostało określone. Inaczej w przyszłości, dochodzenie kar umownych może okazać się znacznie utrudnione. Zapis o opóźnieniu pozwala dochodzić kary umownej wykazując tylko o ile spóźnił się dłużnik w wykonaniu swojego zobowiązania. Przyczyna tego opóźnienia nie będzie miała żadnego znaczenia.
Natomiast w przypadku zwłoki dłużnik może odmówić wypłacenia kary umownej powołując się na niezawinione okoliczności. Te są z reguły dość ciężkie do określenia i rodzą wiele sporów.
Warto jednak pamiętać, że odpowiedzialność dłużnika ma miejsce przy działaniach uznanych za celowe lub umyślne, jak i również przy działaniach nieumyślnych, które doprowadziły do zwłoki. Powyższą odpowiedzialność dłużnik ponosi także w przypadku braku przewidzenia pewnych przeszkód, które wystąpiły w trakcie realizacji inwestycji, a które mógłby przewidzieć oceniając racjonalnie sytuacje.
Podsumowanie
Zwłoka czy opóźnienie z pozoru nie wydają się nieść za sobą różnice w interpretacji postanowień umownych. Jednak w rzeczywistości oba te pojęcia mają różne znaczenia z perspektywy prawa. Opóźnienie jest to ogólne pojęcie które nie rozróżnia nieterminowego wywiązania się z umowy zawinionego oraz niezawinionego. Natomiast ze zwłoką mamy do czynienia tylko wtedy, kiedy dłużnik w sposób zawiniony doprowadzi do nieterminowego wywiązania się z umowy.
Kancelaria KHG we Wrocławiu zajmuje się zarówno tworzeniem i sprawdzaniem umów jak i sporami przedsądowymi oraz sądowymi z zakresu kar umownych, naliczania odsetek, sporządzania wezwań do zapłaty itd. Po więcej informacji zapraszamy do kontaktu oraz na bezpłatną poradę prawną.
Dzień dobry,
Czy poprzez poniższe zapisy umowne: “Inwestorowi przysługuje prawo do obciążenia karą umowną za opóźnienie w przekazaniu całości robót objętych umową – w wysokości 0,1% wynagrodzenia netto za przedmiot umowy określonego w § 5 ust. 1 Umowy, za każdy dzień opóźnienia w stosunku do terminu zakończenia Przedmiotu umowy określonego w § 2 ust. 1 pkt. 1.2 Umowy lub w § 2 ust. 7 Umowy, z zastrzeżeniem § 2 ust. 6 Umowy, przy czym wysokość kar nie może przekraczać 10% całkowitej wartości wynagrodzenia netto określonego Umową.
§ 2 ust. 6 Strony dopuszczają możliwość przedłużenia umownego terminu wykonania Przedmiotu umowy w następujących przypadkach :
a) w przypadku wystąpienia okoliczności, których nie można było wcześniej przewidzieć i są one niezależnie od stron;
b) ograniczenia lub czasowego wstrzymania finansowania inwestycji przed jednostkę finansującą
c) w przypadku wystąpienia siły wyższej.”
opóźnienie niejako zyskuje wymiar zwłoki?
Nie, opóźnienie dalej jest tutaj opóźnieniem. Strony ustaliły tylko (w myśl tego, jak działa opóźnienie), przesłanki do uznania, że nie obciąża ono strony. Żeby opóźnienie przybrało formę zwłoki, musiałoby mieć w umowie formę zawinionego opóźnienia. Taki zapis jest bardziej niekorzystny niż korzystny dla Wykonawcy, bo ogranicza potencjalnie podstawy do uchylenia się od skutków opóźnienia do wymienionych w § 2 ust. 6. (normalnie ma to formę: „jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi”).