Zakaz konkurencji z pracownikiem
Czy pracodawca powinien zastrzec w umowie zakaz konkurencji?
Pracownik zgodnie z zapisami kodeksu pracy obowiązany jest do lojalnego postępowania wobec swojego pracodawcy. Wiąże się z tym dbałość o dobro pracodawcy, chronienie jego mienia, a także zachowanie w tajemnicy pewnych informacji. Czy warto zatem zawrzeć umowę o zakazie konkurencji? Jeśli przyszły pracownik będzie u pracodawcy pełnił ważną rolę, tym samy zostaną mu ujawnione kluczowe informacje, dokumenty, „know-kow” pracodawcy bezwzględnie należy podpisać z nim umowę o zakazie konkurencji.
Czy zakaz konkurencji powinien być zawarty w odrębnej umowie?
Zakaz konkurencji może zostać zastrzeżony zarówno w odrębnej umowie (i jeśli jest rozbudowany to polecam właśnie taką formę) oraz w formie odrębnej jednostki redakcyjnej w umowie o pracę, np. jako paragraf „zakaz konkurencji”. Należy pamiętać, że rygor nieważności dla umowy o zakazie konkurencji wynika tylko z braku formy pisemnej, nie zaś z braku zawarcia jej w odrębnej umowie (dokumencie). Umowa o zakazie konkurencji wraz z umową o pracę mogą więc przybrać formę jednego dokumentu.
Jak określić zakres umowy o zakazie konkurencji?
Nieokreślenie w ogóle zakresu zakazu konkurencji zawsze powoduje nieważność umowy o zakazie konkurencji. Dlatego aby uniknąć wszelkich wątpliwości pracodawca powinien jasno sprecyzować jego zakres. Pracownik nie może się domyślać co może a czego już nie. W podobnym tonie wypowiedział się Sąd Najwyższy (sygn. akt: II PK 134/10) , tj. „pracodawca nie może pozostawiać pracownika w niepewności co do tego, jaki jest zakres związania go zakazem prowadzenia działalności konkurencyjnej”.
Najczęstsze błędy związane z zakazem konkurencji.
Jednym z błędów występującym w umowach o zakazie konkurencji jest brak wskazania czasu trwania zakazu konkurencji. Brak terminu obowiązywania umowy lub wskazanie, że została zawarta na czas nieokreślony, powoduje nieważność całej umowy. Należy również pamiętać, że zastrzegając zakaz konkurencji po zakończeniu umowy o pracę powinniśmy wprowadzić odpłatność, tj. rodzaj odszkodowania za powstrzymanie się od pracy na rzecz konkurencji. Odszkodowanie nie może być niższe od 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji.
Kara umowa za naruszenie zakazu konkurencji jest konieczna?
Zastrzeżenie kary umownej w umowie znacznie „ułatwia życie” pracodawcy. Zakaz konkurencji jeśli nie jest obostrzony karą umowną jest bezwartościowy. Dlatego umowa powinna przewidywać karę umowną za naruszenie zakazu konkurencji – to znacznie przyśpiesza procedurę dochodzenia należności od byłego „nielojalnego” pracownika. Doradzając naszym klientom zastrzegamy obok kary umownej także możliwość dochodzenia odszkodowania przewyższającego karę umowną. Należy jednak pamiętać, że taka kara jest dopuszczalna wyłącznie po ustaniu stosunku pracy.
Podsumowując, umowa o zakazie konkurencji jest niezbędna dla przedsiębiorcy, którego działalność opiera się, na wypracowanym przez lata innowacyjnym sposobie działania („know how”), a także w każdej sytuacji gdy ryzyko „przejęcia” kontrahenta jest bardzo prawdopodobne. Dlatego świadomy przedsiębiorca powinien dopilnować zawarcia umowy o zakazie konkurencji, która zawiera wszystkie niezbędne elementy. W innym przypadku taka umowa może okazać się bezużyteczna.
