Spis i wykaz inwentarza
Z instytucją tą spotykamy się po stracie bliskiej nam osoby, pogrążeni w smutku i żałobie. Musimy wtedy podjąć ważne decyzje odnoszące się do przyjęcia lub odrzucenia spadku. W skład spadku wchodzą na ogół prawa i obowiązki należące do spadkodawcy w chwili jego śmierci jak również aktywa i pasywa. Z pewnością podejmowanie decyzji w takim okresie jest trudnym zadaniem, a zła decyzja może mieć wpływ na naszą przyszłość. Z tego powodu też, spis i wykaz inwentarza uchroni nas przed niespodziankami.
O jakich niespodziankach mowa? Chodzi głównie o pasywa – czyli długi. Często zdarza się, że nawet najbliżsi nie zdają sobie sprawy o zaciągniętych pożyczkach, kredytach i zawartych umowach. Ciężko oszacować przy braku wiedzy, czy opłaca się przyjmować spadek, czy nie będziemy stratni. Przyjęcie wprost spadku oznacza odpowiadanie za długi spadkowe z całego swojego majątku.
Z tego powodu powstała instytucja spisu i wykazu inwentarza, dzięki której przyjęcie spadku z tzw. dobrodziejstwem inwentarza ma ten skutek, że ogranicza odpowiedzialność za długi spadkowe do poziomu wartości spadku. Spadkobierca więc co najwyżej nie wzbogaci się na spadku, ale też nie będzie odpowiadał ze swojego majątku jeśli pasywa nie zostałyby pokryte ze spadku.
W wykazie inwentarza z należytą starannością samodzielnie ujawnia się przedmioty należące do spadku oraz przedmioty zapisów windykacyjnych, z podaniem ich wartości według stanu i cen z chwili otwarcia spadku, a także długi spadkowe i ich wysokość według stanu z chwili otwarcia spadku. Wykaz inwentarza może być złożony w sądzie spadku lub w sądzie, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania składającego wykaz. W razie ujawnienia po złożeniu wykazu inwentarza przedmiotów należących do spadku lub długów spadkowych pominiętych w wykazie inwentarza składający wykaz uzupełnia go.
Spis inwentarza jest sporządzany przez komornika na podstawie postanowienia sądu o sporządzeniu spisu inwentarza. Aby więc dokonać spisu inwentarza należy złożyć w sądzie stosowny wniosek o sporządzenie tego spisu, chyba że sąd wyda takie postanowienie działając z urzędu. Cel jest taki sam jak przy wykazie, czyli ujawnić składniki spadku i ich wartość z chwili otwarcia spadku.
Co jest lepsze? To już kwestia jaką posiadamy wiedzę na temat spadkodawcy. Bezpieczniej jest oddać to zadanie komornikowi w celu sporządzenia spisu inwentarza, ponieważ jako doświadczona osoba, mająca uprawnienia jest w stanie staranniej sprawdzić wszystkie przedmioty należące do spadku. Jednakże, trzeba wziąć pod uwagę, że należy komornika opłacić. Komornik z urzędu jest w stanie znacznie więcej ustalić. W spisie inwentarza komornik wykazuje też wartość stanu czynnego spadku z uwzględnieniem wartości rzeczy i praw spornych. Komornicy mają przewagę w kontaktach z bankami i nie muszą przedkładać całej masę dokumentów i stawiać się osobiście w banku. Bank zapytany przez komornika odpowiedzi udzielić musi, pod rygorem zastosowania kary pieniężnej. Należy również pamiętać, że dokument sporządzony przez komornika będzie miał pierwszeństwo przed wykazami inwentarza z uwagi na urzędowy charakter.
