Przejęcie zadań Rzecznika przez Prezesa UOKIK

Rzecznik Finansowy to instytucja, która została powołana na mocy ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o rozpatrzeniu reklamacji przez podmioty rynku Finansowego i o Rzeczniku Finansowym. W niedługiej przyszłości prawdopodobnie Rzecznik Finansowy zostanie zlikwidowany, a jego zadania przejmie prezes UOKIK. Ministerstwo Finansów, które forsuje projekt dotyczący likwidacji twierdzi, że prezes UOKIK i Rzecznik Finansowy dublują powierzone im kompetencję.

Projekt zakłada, że zostanie stworzona nowa komórka organizacyjna w ramach UOKIK, która przejmie obowiązki RF, na jej czele za to stanie Koordynator. Kluczowe decyzje ma za to podejmować prezes UOKIK. Zdaniem wielu instytucji państwowych min. Krajowej Izby Radców Prawnych, Rzecznika Praw Obywatelskich czy Rzecznika Małych i Średnich przedsiębiorców likwidacja instytucji RF uderzy w konsumentów.

Rzecznik Finansowy od dnia jego powołania przez Prezesa Rady Ministrów działa całkowicie samodzielnie i może być odwołany tylko i wyłącznie w wyjątkowych sytuacjach, tego samego nie można powiedzieć o prezesie UOKIK, który jest centralnym organem administracji rządowej przez co podlega stałemu nadzorowi PRM i w każdej chwili może zostać odwołany ze swojej funkcji.

Umocnienie pozycji prezesa UOKIK.

Prezes UOKIK w obecnym momencie ma już dość szerokie kompetencję pozwalające mu na oddziaływanie na szeroko pojęty rynek finansowy. Jeżeli projekt zostanie przyjęty to do zadań Prezesa UOKIK zostanie dodane min.:

1. przyjmowanie od klientów indywidualnych skarg na podmioty finansowe (banki, firmy pożyczkowe, firmy ubezpieczeniowe itd.,
2. rozpatrywanie reklamacji,
3. prowadzenie działalności edukacyjnej,
4. arbitraż i prowadzenie mediacji.

Co zaskakujące w projekcie nie ma mowy, żeby Prezes UOKIK przejął kompetencję dotyczące prawa do opiniowania projektów aktów prawnych dotyczących organizacji i funkcjonowania podmiotów rynku Finansowego. Obecnie Rzecznik Finansowy może skutecznie wpłynąć na brzmienie aktów prawnych. W doktrynie pojawiają się głosy, że koncentracja w jednym podmiocie ochrony konkurencji na rynku oraz ochrony konsumenta może zachwiać skutecznie wypracowaną równowagę pomiędzy ochroną interesu publicznego i prywatnego.

Rzecznik Finansowy od dnia jego powołania przez Prezesa Rady Ministrów działa całkowicie samodzielnie i może być odwołany tylko i wyłącznie.

Wpływ nowych uprawnień prezesa UOKIK na branże nowych technologii.

W doktrynie jednoznacznie negatywnie ocenia się likwidację wyspecjalizowanego organu, którego priorytetem jest ochrona interesów poszczególnych konsumentów na rynku usług finansowych. Powierzenie kompetencji RF prezesowi UOKIK może wiązać się z utrudnieniem dochodzenia praw klientów podmiotów rynku finansowego na drodze sądowej, gdyż w tej samej sprawie, ten sam organ mógłby jednocześnie prowadzić postępowanie administracyjne (obecnie prezes UOKIK) i wytoczyć powództwo w sprawie cywilnej (obecnie RF). Na sali sądowej organ wszedłby w polemikę z wydaną przez siebie decyzją.

Niewątpliwie przyjęcie nowych uprawnień przez prezesa UOKIK umocni jeszcze jego pozycję. Rzecznik Finansowy skupiał dużą część swojej uwagi na monitorowanie nowoczesnych usług finansowych np. rynku kryptowalut. Rzecznik Finansowy, który został powołany na stanowisku w 2019 r. wielokrotnie podkreślał, że zamierza uważnie przeglądać się rynkowi kryptowalut. Stał na stanowisku regulacji tego segmentu, skupiając się przy tym na zapewnieniu bezpieczeństwa konsumentom i inwestorom. Podkreślał przy tym, że nie należy blokować rozwoju rynku kryptowalut.