Program opcyjny – czym jest ESOP?

Od dawna wiadomo, że efektywny pracownik to osoba posiadającą nie tylko doświadczenie, ale również odpowiednio zmotywowana do pracy. Tutaj jednak konieczne jest właściwie podejście do każdego zatrudnionego z osobna. Pracodawcy w tym celu wykorzystują różnego typu programy motywacyjne, które pozwalają zbudować odpowiednie więzi pomiędzy firmą i pracownikami. W tym wypadku jednym z takich systemów motywacji jest ESOP, czyli Employee Stock Option Plan. Na czym on polega? Czy warto zastosować go w swojej firmie? Dowiedz się właśnie w tym artykule!

Na czym polega program opcyjny (ESOP)?

Plan opcyjny to przede wszystkim program motywacyjny dla pracowników, który pozwala poza standardowym wynagrodzeniem lub premiami, przydzielić wybranym zatrudnionym udziały w firmie. Motywacją w tym wypadku jest to, że stają się oni automatycznie współwłaścicielami. Pracują więc nie tylko na rzecz firmy, ale i równocześnie własny rachunek. Programy opcyjne w szczególności sprawdzają się przy spółkach, w których występują akcje:

• spółka akcyjna,
• spółka komandytowo-akcyjna,
• Prosta spółka akcyjna,
• spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – tutaj jednak występują udziały i konieczna jest ich większa ilość, aby zachować elastyczność przydzielania w ramach ESOP.

Co należy określić w planie opcyjnym?

Pierwszą kwestią są cele programu, czyli np. motywacja pracowników i kryteria nabywania udziałów, do których należeć może m.in. staż pracy, umiejętności lub wkład usług, jaki wnosi do firmy. Niezwykle istotne w zakresie kryteriów są mechanizmy szczegółowe ESOP, które ostatecznie determinują na jakiej zasadzie przyznawane są akcje lub udziały w ramach planu opcyjnego. Trzeba również w odpowiedni sposób wprowadzić taki program, aby możliwie w jak największym stopniu ograniczyć ryzyko zbytniego rozwodnienia udziałów/akcji.

Vesting

Ten mechanizm jest obecny w zasadzie w każdym programie opcyjnym. Wedle jego założeń pracownik nabywa prawo do skorzystania z opcji po określonym czasie zatrudnienia i np. spełnieniu KPI. Tutaj często wykorzystuje się czteroletnie okresy zatrudnienia, które często podzielone są na krótsze nazywane tzw. klifami, które pozwalają wcześniej nabyć już część z dedykowanych uprawnień. 

Mechanizm Lock-up

Polega on na ograniczeniu możliwości zbywaniu akcji lub udziałów, które równocześnie pozwala zachować danego pracownika na dłużej. Lock-up działa najczęściej na zasadzie okresu określonego w umowie lub regulaminie, przez który nie jest możliwa sprzedaż otrzymanych opcji pracowniczych. Dzięki temu pracownik jest motywowany zwiększeniem wartości biznesu, z którego czerpie następnie korzyści w wyniku posiadanych udziałów lub akcji. Równocześnie pozbawia się zatrudnionego powodu, aby zrezygnował z pracy w danym momencie.

Drag along i Tag along

W ramach programu opcyjnego, mechanizm Drag along pozwala firmie na sprzedaż opcji pracowników razem z większością udziałowców. W zasadzie jest to obligatoryjne i niezbywalane przy przystępowaniu do programu opcyjnego. Dodatkowo zatrudnionym korzystającym z ESOP może jednak przysługiwać także tzw. tag along, czyli możliwość przyłączenia się do zbycia większościowego opcji. 

Chciałbyś wprowadzić planu opcyjnego jednak masz wątpliwości?

Obawy są jak najbardziej uzasadnione! Program motywacyjny jest doskonałą metodą pozwalającą zachować przy sobie najbardziej wartościowych pracowników. Jednocześnie może prowadzić do zbytniego rozwodnienia udziałów lub narażenia firmy np. na wrogie przejęcie. Dlatego, jeśli potrzebujesz regulaminu, a następnie planujesz wdrożyć u siebie program opcyjny –  skontaktuj się ze mną. Odpowiem na Twoje pytania, doradzę Ci na każdym etapie implementacji i pomogę z wszelkimi formalnościami. Zapraszam do kontaktu!