O odsetkach i terminach zapłaty

Zatory płatnicze to istotne problemy polskich przedsiębiorców, a szczególnie tych najmniejszych, ponieważ hamują rozwój ponad 25% przedsiębiorstw w Polsce. Niezapłacenie w terminie faktury przez 90 dni można uznać za tani, prosty i łatwy kredyt. Nowe przepisy mają skłonić kontrahentów do tego, aby płacili swoim wierzycielom szybciej i w terminie.  Zgodnie z raportem Forum Obywatelskiego Rozwoju z marca 2017 r., ze zjawiskiem tym miało do czynienia ponad 80 proc. polskich przedsiębiorców, a w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw opóźnienia w płatnościach są wskazywane jako kluczowy czynnik ograniczający inwestycje. Stosowanie zbyt długich terminów płatności oraz brak terminowej zapłaty za dostarczone towary i usługi jak również długie oczekiwanie na nią, generuje szereg negatywnych konsekwencji, które są powodem zatorów płatniczych.

Obecne regulację są niewystarczające dlatego MPiT przygotował projekt ustawy w celu ograniczenia zatorów płatniczych, który pozwoli ograniczyć to zjawiska. Jedne ze zmian mających naprawić ten problem jest określenie terminu na dokonania zapłaty i nowych podwyższonych odsetek. Odsetki ustawowe można żądać już po 30 dniach od dnia doręczenia faktury. W przypadku gdy strony umówiły się dłuższy termin to nie zwalnia to z prawa żądania odsetek po 30 dniach. Nie dotyczy to podmiotu publicznego będącego podmiotem leczniczym dla których pozostawiono 60 dni na dokonanie płatności. Ustawa przewiduje również więcej różnych wariantów – terminów dniowych. Na przykład w tzw. transakcji asymetrycznej, gdzie wierzycielem jest mikro, małe lub średnie przedsiębiorstwo, a dłużnikiem jest duża firma to obowiązkowe będzie stosowanie maksymalnie 60. dniowego terminu zapłaty. W sytuacji, gdy ustalenia są miedzy podmiotami równorzędnymi co do terminu zapłaty dłuższego niż 60dni, to na dłużniku będzie ciążył obowiązek udowodnienia, że ustalony termin zapłaty nie był rażąco nieuczciwy. Wprowadzono również możliwość odstąpienia przez wierzyciela od umowy lub jej wypowiedzenia, gdy ustalony w niej termin zapłaty został nadmiernie wydłużony przekraczając 120 dni liczonych od daty doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku.

Inne rozwiązanie przewidziane w projekcie ustawy to np. podniesienie wysokości odsetek ustawowych za opóźnienia w transakcjach handlowych, tj. do 11,5%. z obecnych 9,5%. W ten sposób „kredytowanie się” kosztem firm będzie droższe niż uzyskanie pieniędzy np. z kredytu komercyjnego. Jedynie w transakcjach, w których dłużnikiem jest podmiot leczniczy, odsetki mają pozostać na dotychczasowym poziomie, czyli 9,5 proc.

W chwili obecnej Sejm przyjął poprawki Senatu do ustawy mającej ograniczyć zatory płatnicze, które negatywnie wpływają na płynność finansową firm oraz rozwój przedsiębiorstw. Teraz potrzebny jest podpis Prezydenta, aby projekt przygotowany przez Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii mógł wejść w życie 1 stycznia 2020 r.