Jakie dowody należy zebrać, aby mieć przyznaną opiekę nad dzieckiem i ograniczyć/pozbawić ją drugiej strony?

Pojęcie władzy rodzicielskiej i jej zakres

Władza rodzicielska związana jest z prawem i obowiązkiem wychowania dziecka, sprawowania pieczy nad nim i nad jego majątkiem, a także związana jest z przedstawicielstwem ustawowym co wiąże się z obowiązkiem podejmowania decyzji za dziecko, które ze względu na swój wiek nie jest w stanie podejmować samodzielnych rozsądnych decyzji. Chociaż oczywiście rodzice przed powzięciem decyzji w ważniejszych sprawach dotyczących osoby lub majątku dziecka powinni je wysłuchać, jeżeli rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości dziecka na to pozwala, oraz uwzględnić w miarę możliwości jego rozsądne życzenia.

Warto również mieć na uwadze, że władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny.

Co do zasady władza rodzicielska wygasa, gdy dziecko osiągnie pełnoletniość, ale zdarzają się sytuację kiedy to sąd rodzinny ogranicza lub całkowicie pozbawia władzy rodzicielskiej ojca lub matki dziecka.

Powody ograniczenia władzy rodzicielskiej

Powód ograniczenia władzy rodzicielskiej może być różny. Niektóre sytuacje mogą być na tyle wyjątkowe, że nie mieszczą się w zakresie tych powszechnie znanych motywów. Wówczas polecamy od razu skontaktować się z naszymi adwokatami w celu uzyskania indywidualnej porady prawnej.

Najczęściej jednak ograniczenie praw rodzicielskich następuje z dwóch ogólnie sformułowanych powodów. Po pierwsze w związku z rozstaniem się rodziców na przykład w przypadku rozwodu, a po drugie w związku z zagrożeniem dobra dziecka.

Rozwód jak wiadomo nie zawsze przebiega spokojnie i bezkonfliktowo. Niektórzy małżonkowie przed sądem zaciekle walczą o majątek i dzieci. Nawet zwykłe rozstanie się partnerów wychowujących dotychczas wspólnie dzieci rodzi wiele konfliktów. Ustalenie podziału obowiązków dotyczących dzieci, gdy rodzice przeżywają rozstanie nie jest łatwe. Wówczas rodzic w związku z ograniczonym kontaktem z drugim rodzicem może chcieć mu ograniczyć władzę rodzicielską lub nawet całkowicie jej pozbawić. Przychylenie się sądu do tego wniosku skutkuje ograniczeniem władzy rodzicielskiej do ściśle określonych obowiązków i praw, które określone są przez sąd. Drugi rodzic od tego momentu będzie mógł samodzielnie decydować o kwestiach związanych z przyszłością dziecka, na przykład wyborem szkoły, wydaniem paszportu, czy wyjazdem za granicę. Jego uprawnienia pozwolą mu również decydować w zwykłych bieżących sprawach życia codziennego dziecka.

W wypadku zaistnienia drugiego powodu tj. zagrożenia dobra dziecka ma miejsce wówczas kiedy:

• rodzic w skrajnie nieodpowiedzialny sposób sprawuje opiekę nad dzieckiem. Narażając go przy tym na niebezpieczeństwo (np. opieka pod wpływem alkoholu, stosowanie przemocy wobec dziecka, czy brak pomocy gdy dziecko jest chore);
• władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody (np. gdy rodzic zaginął, odbywa długą karępozbawienia wolności, jest przewlekle chory, wyjechał za granicę na stałe);
• rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej (np. nadmiernie karcą dziecko, wykorzystują seksualnie, zmuszają do ciężkiej pracyzarówno w celach zarobkowych jak i w gospodarstwie domowym, namawiają dziecko do popełnienia przestępstw).

Pozbawienie władzy rodzicielskiej może dotyczyć obojga rodziców, ale może zostać orzeczone tylko w stosunku do jednego z nich, jeśli tylko jednego z rodziców dotyczy przyczyna.

Wszczęcie postępowania dotyczącego ograniczenia/pozbawienia władzy rodzicielskiej

Aby sąd mógł wydać orzeczenie w sprawie ograniczenia tudzież odebrania władzy rodzicielskiej, rodzic lub każda osoba, która ma wiedzę o zdarzeniach świadczących o tym, że dziecko może być krzywdzone lub zaniedbywane musi złożyć wniosek z takim żądaniem.

Możliwa jest również sytuacja, gdy sąd wszczyna postępowanie z urzędu. W takiej sytuacji rodzice nieletniego dostają zawiadomienie o sprawie i mają prawo przedstawić własnych świadków i dowody.

Dowody

Dowodami w sprawie o odebranie/ograniczenie władzy rodzicielskiej może być wszystko, co może świadczyć o prawdziwości tezy zawartej we wniosku.

Przykładowo w momencie podniesienia zarzutu przez jednego z rodziców, że drugi rodzic stosuje przemoc wobec dziecka, we wniosku o odebranie władzy rodzicielskiej należy zawrzeć wszelkie materiały, które potwierdzą ten zarzut. Mogą to być dowody w formie zdjęć, zaświadczenia lekarskiego, zeznań świadków, opinii psychologów czy wywiadu w szkole.

A w sytuacji wnioskowania o ograniczenie władzy rodzicielskiej, z powodu całkowitego braku kontaktu z drugim rodzicem, warto przedłożyć informację o aktualnym stanie zamieszkania owego rodzica (albo informację o braku wiedzy gdzie aktualnie zamieszkuje), zeznania świadków na okoliczność potwierdzenia, że rodzic przejawia całkowity brak zainteresowania dzieckiem lub istnieją przeszkody w uzyskaniu zgody na podjęcie czynności istotnych dla dziecka, można również przedłożyć potwierdzenie nieskutecznej próby nawiązania kontaktu z rodzicem itp.

Podsumowanie

Podsumowując, dowodami w sprawie może być naprawdę wszystko jeżeli tylko udowadnia ono stan faktyczny zawarty we wniosku. Najwyższą wartość dowodową będą mieć te dowody, które trudno będzie podważyć i co do których sąd nie będzie mieć wątpliwości (tj. zdjęcia, nagrania, opinia psychologa, zaświadczenia lekarskie itd.), nieco mniejszą wartość będą miały dowody, co do których może zajść wątpliwość obiektywizmu (tj. zeznania osoby składającej wniosek i jej/jego najbliższej rodziny, zeznania dziecka – gdyż może on być pod naciskiem lub presją jednego z rodziców). Jednak mimo wszystko warto zawrzeć wszelkie materiały powiązane ze sprawą.

W celu napisania odpowiedniego, merytorycznego i profesjonalnego wniosku warto zwrócić się o pomoc do specjalistów z Kancelarii KHG we Wrocławiu, którzy dzięki swojemu długoletniemu doświadczeniu wiedzą jak sporządzić wniosek, wyargumentować istniejące dowody oraz dochodzić roszczeń klientów bezpośrednio przed sądem.