Seria autorska: Czy kupisz autorskie prawa majątkowe przez internet?

Wiele osób, w tym znaczna część przedsiębiorców, nabywa przedmioty majątkowe lub treści cyfrowe przez Internet, zapominając jednak przy tym, że do znacznej części nabywanych przedmiotów przysługują twórcy (bądź późniejszemu nabywcy) autorskie prawa majątkowe. Ale czym te prawa są i czy możemy je skutecznie nabyć przez Internet?

Autorskie prawa majątkowe chronią interesy ekonomiczne twórcy lub innego podmiotu uprawnionego – jest to w uproszczeniu uprawnienie do uzyskiwania korzyści majątkowych. Autorskie prawa majątkowe, w odróżnieniu od praw osobistych (o których w odrębnym artykule) może nabyć każdy – są one bowiem zbywalne. Uzyskanie pełni autorskich praw majątkowych przez przedsiębiorcę zapewnia monopol na eksploatację utworu, nawet twórca utworu nie może nic zrobić, jeżeli uzyskamy autorskie prawa majątkowe (oczywiście zakładając prawidłowe uregulowanie korzystania z praw osobistych, nadzoru autorskiego itd.). Posiadając autorskie prawa majątkowe, nawet nie będąc twórcą utworu, możemy swobodnie rozporządzać utworem oraz czerpać z niego korzyści majątkowe. Nabywając autorskie prawa majątkowe możemy swobodnie nimi rozporządzać, oznacza to, że możemy je przenieść na inną osobę.

W dobie szeroko rozwiniętych nowoczesnych technologii znaczna część praw majątkowych sprzedawana jest przez Internet (zakup muzyki, zdjęć, gier itd.). Wydaje się że jest to prosta i wygodna metoda, ale czy na pewno skuteczna? Okazuje się, że przez Internet nie nabędziesz pełni autorskich praw majątkowych, a jedynie możesz nabyć uprawnienie do ich niewyłącznego wykorzystania na równi z innymi osobami (licencja niewyłączna). Do przeniesienia autorskich praw majątkowych konieczna jest bowiem umowa zawarta w formie pisemnej i to pod rygorem nieważności (art. 53 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych). Do zachowania formy pisemnej konieczne jest złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie (najczęściej jest to umowa). Przepis ten jest niestety reliktem czasów, w których technologie cyfrowe nie były jeszcze tak rozwinięte jak obecnie i niesie dla obecnego obrotu gospodarczego znaczące konsekwencje – bez zachowania formy pisemnej umowa jest nieważna, a więc – nie nabywamy autorskich praw majątkowych w ogóle.

Nabywając zatem treści cyfrowe lub inne przedmioty majątkowe przez Internet lub w inny sposób bez fizycznego udziału obu stron, należy zawsze pamiętać, że do przeniesienia pełni autorskich praw majątkowych konieczne tradycyjne podpisanie umowy o przeniesienie autorskich praw majątkowych. W szczególności nieprawidłowe będzie przeniesienie takich praw na podstawie regulaminów świadczenia usług drogą elektroniczną, w tym regulaminów sklepów internetowych, portali lub platform aukcyjnych. Takie regulaminy mogą co najwyższej przewidzieć na rzecz kupującego udzielenie licencji i to tylko o charakterze niewyłącznym.