Alimenty za minione lata – czy można ich dochodzić?
Sytuacje rodzinne są bardzo różne. Choć w teorii wszyscy wiedzą, że posiadanie dzieci to nie tylko prawa, ale i obowiązki, to jednak praktyka nie zawsze za tą wiedzą nadąża. Jeżeli chodzi o dzieci pochodzące z małżeństwa, to w kwestii alimentów są one zdecydowanie bardziej „uprzywilejowane”. Sąd orzekając rozwód rodziców musi określić bowiem również wysokość obowiązku alimentacyjnego względem dzieci. Wszystkie te kwestie rozstrzygane są w jednym postępowaniu. Inaczej sprawa ma się w przypadku związków nieformalnych – kiedy to ludzie po prostu się rozchodzą. Byli partnerzy często maja opory przed skierowaniem sprawy do sądu. Często też unoszą się dumą i nie żądają od byłego partnera/ki alimentów, licząc, że sami sobie poradzą z utrzymaniem dziecka. Najczęściej powodem jest niechęć by angażować się w kolejny konflikt i kierować sprawę do sądu. Po latach przychodzi jednak chwila refleksji i wtedy warto znać przysługujące nam możliwości.
Czym są alimenty?
Alimenty to obowiązek dostarczania bieżących środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania. Obowiązek ten realizowany jest przez rodzica, który stale z dzieckiem nie zamieszkuje, zwykle poprzez świadczenia pieniężne. Wysokość alimentów zależy od usprawiedliwionych potrzeb dziecka oraz możliwości zarobkowych i majątkowych rodziców.
Alimenty wstecz
Posługując się pojęciem alimentów wstecz, czy alimentów za minione lata mam na myśli sytuację, w której pomimo ustawowego obowiązku dostarczania środków utrzymania nałożonego na oboje rodziców, jedno z nich – z różnych przyczyn – tego obowiązku nie wykonuje. Ciężar utrzymania dziecka spoczywa zaś wyłącznie na drugim rodzicu, który zastanawia się jak ten uszczerbek majątkowy zniwelować.
Kiedy Sąd zasądzi alimenty za minione lata?
Alimentów za minione lata można domagać się tylko jeżeli istnieją niezaspokojone potrzeby dziecka np. długi za mieszkanie, koszty leczenia czy edukacji, bądź na pokrycie zobowiązań zaciągniętych w celu zaspokojenia tych potrzeb. Pierwsza sytuacja zachodzi wtedy, kiedy z uwagi na trudną sytuację majątkową rodzic, z którym dziecko przebywa, nie jest w stanie samodzielnie podołać kosztom utrzymania dziecka – tj. zarobki osiągane przez tego rodzica nie wystarczają na zaspokojenie wszelkich kosztów utrzymania dziecka i staje on przed dylematem – zapłacić za żywność czy za rachunki. Druga sytuacja ma miejsce, kiedy rodzic z którym dziecko przebywa jest zmuszony do zapożyczania się (kredyty, pożyczki itp.), aby pokryć wszystkie niezbędne koszty utrzymania małoletniego.
Należy mieć jednak na uwadze, że w toku procesu o zaległe alimenty konieczne jest wykazanie powyższych okoliczności. Z naszego doświadczenia wynika, że jest to bardzo trudne. Alimenty co do zasady bowiem mają zaspokajać bieżące potrzeby dziecka. Coś co zostało już zaspokojone w przeszłości trudno uznać, za potrzebę bieżącą. Problemem jest nie tylko owa „bieżącość” potrzeb, lecz również fakt, że potrzeby dzieci i rodziców są ze sobą powiązane (np. czynsz najmu płacony jest za konkretny lokal, a nie odrębnie za osoby w nim zamieszkujące). Najczęściej alimenty wstecz udaje się uzyskać wykazując fakt zaciągnięcia kredytów lub pożyczek na określony cel np. zapłatę za edukację małoletniego. W takiej sytuacji trzeba jednak wykazać nie tylko, że dane zobowiązanie zostało przez nas zaciągnięte, ale również, że przeznaczone one zostało wyłącznie na zaspokojenie potrzeb dziecka.
Za jaki okres czasu mogę domagać się alimentów wstecz?
Co do zasady za 3 lata. Alimenty, jako świadczenia okresowe przedawniają się z terminem trzyletnim.
Co jeżeli nie alimenty za minione lata?
Jeżeli nie pozew o zaległe alimenty, to warto przemyśleć powództwo oparte na regresie. Skoro bowiem oboje rodzice są zobowiązani do alimentacji, a tylko jedno z nich z tego obowiązku się wywiązuje, to drugie będzie zobowiązane do częściowego (odpowiadającego zakresowi jego obowiązku) zwrotu kosztów utrzymania dziecka. Jeżeli zatem przez lata samodzielnie wychowywałeś i utrzymywałeś dziecko, pomimo, że obowiązek ten mają oboje rodzice, możesz domagać się od drugiego z rodziców zwrotu części wydatkowanych na ten cel środków. W taki pozwie konieczne jest wykazanie, że ponoszone przez ciebie koszty utrzymania dziecka miały na celu zaspokojenie „usprawiedliwionych potrzeb”. Pozew o zapłatę z tego tytułu powinien być sporządzony z rozmysłem, a wszystkie twierdzenia w nim podniesione powinny zostać właściwie udowodnione, tak aby zwiększyć szansę jego powodzenia.
