Prowadzenie kantoru kryptowalut – Polska

Czy świadczenie takich usług jest zakazane? Czy jest to działalność regulowana w Polsce i czy trzeba uzyskać jakąś licencję, a jeśli tak to jakie warunki musimy spełnić?

Pytań oczywiście jest wiele i pewnie nie zdziwi Was, że nie odpowiedź nie zawsze jest jednoznaczna. Wszystko zależy od rodzaju świadczonych usług, tego na jakim terenie te usługi są wykonywane, a także kim są nasi klienci.

Jak wiemy sam obrót kryptowalutami oczywiście nie jest działalnością regulowaną. Podkreślają to również europejskie organy nadzoru bankowego (EBA) i giełdowego (ESMA). Pod regulacją prawną są znajdują się natomiast usługi płatnicze związane z wymianą waluty fiducjarnej (FIAT), a takie w zasadzie większość kantorów kryptowalut świadczy… Ale po kolei.

Jak to wygląda w Polsce?

W pierwszej kolejności odpowiedzmy sobie na pytanie, czy to jest w ogóle legalne? W polskim systemie prawnym nie funkcjonują przepisy zakazujące prowadzenia działalności o charakterze kantorów kryptowalut, co oznacza, że prowadzenie takiej działalności na terenie Polski jest oczywiście legalne.

Potwierdza to również komunikat KNF, który został opublikowany w czerwcu 2018 roku. Nie będę tutaj przytaczać całości, a zainteresowanych odsyłam bezpośrednio do KOMUNIKATU.

Co istotne, należy jednak zauważyć, że podmioty prowadzące taką działalność obecnie traktowane są jako instytucje obowiązane i podlegają pod zaostrzone regulacje w zakresie przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu (AML), a więc muszą również spełnić wszelkie obowiązki związane m.in. z identyfikowaniem ryzyka związanego ze zjawiskiem prania pieniędzy, procedur związanych z bezpieczeństwem finansowym, a także muszą gromadzić szereg informacji i współpracować z GIIF w razie wystąpienia prawdopodobieństwa takiego zjawiska. Więcej na ten temat mogą Państwo przeczytać na naszym blogu poświęconym zagadnieniom z zakresu AML.

W dalszej części komunikatu, KNF wspomina o licencji płatniczej i wskazuje, że być może konieczne będzie jej uzyskanie. Dlaczego? Kantory bowiem świadczą zazwyczaj również usługi związane z wymianą waluty tradycyjnej (FIAT) na kryptowalutę (lub odwrotnie) a takie usługi mogą już stanowić transakcję płatniczą w rozumieniu przepisów ustawy o usługach płatniczych. Kiedy jeszcze? Kantory często prowadzą również tzw. wirtualne portmonetki, w których przetrzymywane są środki, w celu późniejszego ich przekazania do innych użytkowników, w celu np. zakupu kryptowaluty, co może stanowić zaś rachunek płatniczy.

Zarówno wykonywanie transferów pieniężnych, jak i prowadzenie rachunków płatniczych to działania zastrzeżone dla podmiotów do tego uprawnionych. Podmiot taki musi spełnić szereg wymogów prawnych, w tym m.in. musi uzyskać zezwolenie lub wpis do właściwego rejestru. W Polsce decyzję taką wydaje przytoczona już wcześniej Komisja Nadzoru Finansowego (KNF).

Licencje dla kryptowalut

Kantory kryptowalut powinny rozważyć dwie z licencji jakie oferowane są przez sektor płatniczy i pieniądza elektronicznego: Mała Instytucja Płatnicza (MIP) oraz Krajowa Instytucja Płatnicza.

Uzyskanie statusu MIP w praktyce jest łatwiejsze i znacznie szybsze niż uzyskanie statusu tej drugiej. Zasadniczo mniejsze są również wymagania a także koszty. Wpływa to jednak na ograniczenia Małej Instytucji Płatniczej w zakresie terytorium na jakim może działać a także kwoty jakimi MIP może obracać. MIP może działać wyłącznie na terytorium RP, a średnia całkowita kwota transakcji za 12 miesięcy nie może przekroczyć kwoty 1 500 000 euro miesięcznie. Dla porównania Krajowa Instytucja Płatnicza może działać na terenie zarówno RP, a także na obszarze EOG, czyli Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Kolejną różnicą jest kwestia posiadania kapitału założycielskiego. W przypadku MIP brak jest takich wymogów, natomiast w Krajowej Instytucji Płatniczej w zależności od typu i rodzaju świadczonych usług waha się on w przedziale od 20 000 euro do nawet 125 000 euro. Fakt kapitału jest w zasadzie powiązany z kwestią wymogów co do zachowania formy prawnej – w MIP takowych niema, natomiast w przypadku Krajowej Instytucji Płatniczej obligatoryjnie musi to być osoba prawna.

Reasumując, MIP ma charakter tzw. piaskownicy regulacyjnej i może być dobrym rozwiązaniem na rozpoczęcie działalności w celu jej przetestowania. Należy jednak pamiętać, że zarówno w pierwszej jak i drugiej Instytucji należy wdrożyć procedury związane z AML, a sama działalność musi wiązać się z terytorium Polski. Czy jest to jednak jest to dobre rozwiązanie? Już spieszę z wyjaśnieniem. Niestety nawet uzyskanie stosownej licencji i spełnienie wszystkich wymogów, może w przyszłości okazać się mało istotne, a sam podmiot świadczący takie usługi może pomimo wszystko zostać wpisany na listę ostrzeżeń KNF. Dlaczego? Odpowiedź jest prosta – przepisy dotyczące tych Instytucji nie odzwierciedlają stanu faktycznego oraz sposobu działania kantorów kryptowalut. Bardzo często te przepisy mają się nijak do naszego modelu biznesowego. Sztuką jest bowiem wpasować się w regulacje, bez jego nadmiernego przeregulowania, tak żeby nie zabić samego pomysłu już w zarodku.

Czasami bywa to jednak ciężkie. Szczególnie w polskich realiach, kiedy nie ma przepisów idealnie wpisujących się w dany schemat, a prawnicy przy sporządzaniu opinii zalecą daleko idącą ostrożność. To nie jest rozwiązanie, które usatysfakcjonuje przedsiębiorcę, dlatego staramy się walczyć z takimi schematami i opiniami. Szukamy rozwiązania, które będzie dobre również dla samego biznesu. Nie zgodzę się również z twierdzeniem, że aby prowadzić kantor kryptowalut trzeba posiadać licencję.

Wobec powyższego, być może rozwiązaniem będzie rozpoczęcie działalności w innym kraju (tam, gdzie takie licencje już powstały lub powstają) albo wykonanie swoistej hybrydy, czyli połączenia spółek krajowych oraz zagranicznych? O tym będę pisać w kolejnych wpisach.

Jeśli jednak, chciałbyś uzyskać licencję Małej lub Krajowej Instytucji Płatniczej, aby rozpocząć świadczenie usług płatniczych lub chciałbyś założyć swój kantor kryptowalut – skontaktuj się z nami. Przeanalizujemy Twój projekt i przedstawimy możliwe rozwiązania, a także (w razie konieczności) przygotujemy procedury związane z AML, aby Twój projekt był bezpieczny.