Dłużnik jako strona postępowania egzekucyjnego poza obowiązkami ma również prawa, z których może korzystać zarówno w celu i ochrony swoich praw, ale co nie rzadko się zdarza, również w celu przedłużenia postepowania.
Dzieję się to zazwyczaj z czysto ludzkich powodów. Egzekucja z nieruchomości jest najbardziej dotkliwa dla dłużników, ponieważ powoduję utratę jedynego, trwałego dorobku życia.
Egzekucja z nieruchomości jest uregulowana w kodeksie postępowania cywilnego i na każdym z jej etapów umożliwia zaskarżanie czynności Komornika. Przede wszystkim komornik działa na wyraźny na wniosek wierzyciela, który musi na piśmie wnieść o dokonanie zajęcia nieruchomości wskazując jej dane identyfikacyjne jak np. numer księgi wieczystej. Ważne jest, że egzekucję z nieruchomości może prowadzić Komornik właściwy ze względu na jej położenie.
Zajęcie nieruchomości polega na pisemnym wezwaniu dłużnika do spłaty długu pod rygorem przystąpienia do opisu i oszacowania. Poza wezwaniem komornik jest zobowiązany do przesłania do sądu właściwego do prowadzenia księgi wieczystej wniosku o dokonanie w księdze wieczystej wpisu o wszczęcie egzekucji lub o złożenie wniosku do zbioru dokumentów.
Formalnie, co ważne jest dla liczenia terminów i podejmowania dalszych czynności, nieruchomość jest zajęta dopiero z chwilą doręczenia dłużnikowi wezwania. Jeżeli takowe nie zostało doręczone, zajęcie następuje z chwilą dokonania wpisu w księdze wieczystej lub złożenia wniosku komornika do zbioru dokumentów.
Już na tym etapie dłużnikowi przysługuje skarga na czynności Komornika, którą składa się do Komornika. Skargę można złożyć na czynności komornika a także na zaniechanie przez komornika dokonania danej czynności. Skargę wnosi się w terminie tygodniowym od dnia dokonania czynności a skargę na zaniechanie przez komornika dokonania czynności wnosi się też w terminie tygodniowym od dnia, w którym skarżący dowiedział się, że czynność miała być dokonana.
Właściwym do rozpoznania jest sąd, przy którym działa Komornik i rozpoznaje skargę w terminie tygodniowym od dnia jej wpływu do sądu, a gdy skarga zawiera braki formalne, które podlegają uzupełnieniu, w terminie tygodniowym od jej uzupełnienia. Co do zasady wniesienie skargi nie wstrzymuje postępowania egzekucyjnego ani wykonania zaskarżonej czynności, chyba że sąd zawiesi postępowanie lub wstrzyma dokonanie czynności. O zawieszenie postępowania należy wnieść w treści skargi.
Kolejnym etapem egzekucji z nieruchomości jest opis i oszacowanie. W tym zakresie to wierzyciel jest inicjatorem tej czynności. Niezwykle jest ważne, że do opisu i szacowania można przystąpić po upływie terminu określonego w wezwaniu do zapłaty. Wcześniejsze rozpoczęcie opisu i oszacowania powinno zostać zaskarżone przez dłużnika. W przypadku prawidłowego rozpoczęcia opisu i oszacowania Komornik zawiadamia wszystkie strony i uczestników postępowania np. wierzycieli hipotecznych. Ponadto obwieszcza publiczne w budynku sądowym i lokalu wójta (burmistrza, prezydenta miasta) oraz na stronie internetowej Krajowej Rady Komorniczej uczestników, o których nie ma wiadomości, oraz inne osoby, które roszczą sobie prawa do nieruchomości i przedmiotów razem z nią zajętych, aby przed ukończeniem opisu i oszacowania zgłosiły swoje prawa. Zawiadomienia i obwieszczenia powinny być dokonane nie później niż na dwa tygodnie przed rozpoczęciem opisu.
Ponadto na każdą czynność począwszy od momentu wszczęcie egzekucji, po obwieszczenie o opisi i oszacowaniu, obwieszczeniu o wyznaczeniu pierwszego i drugiego terminu licytacji przysługuję skargą na czynności Komornika. Ważne jest aby w takiej skardze żądać objęcia nadzorem postępowania przez sąd.
Poza prawnymi działaniami dłużnik też może próbować i wychodzić z inicjatywą wobec wierzycieli prowadzących egzekucję z nieruchomości składając im propozycję ugody co może spowodować wstrzymanie egzekucji z nieruchomości w całości.
Prezes zarządu spółki
KHG Podatki&Księgowość sp. z o.o.