Jak przedsiębiorcy powinni prawidłowo korzystać z rękojmi?

Przepisy prawne wyposażają nas w różnego rodzaju instrumenty prawne pozwalające nam na obronę swoich praw i interesów w bardzo szerokim zakresie. Jednakże umiejętne z nich korzystanie nie jest sprawą ani prostą ani oczywistą. Dobrym tego przykładem jest rękojmia uregulowana w kodeksie cywilnym (dalej: k.c.) Nie będziemy tu jednak omawiać całej tej instytucji prawnej, ale jej konkretny wycinek, a mianowicie: stosowanie rękojmi w umowach o naprawę pojazdu między przedsiębiorcami.

Na wstępie należy powiedzieć parę słów celem wyjaśnienia dlaczego do umowy o naprawę pojazdu zastosowanie może znaleźć instytucja prawna rękojmi znajdująca swoje źródło w przepisach dotyczących umowy sprzedaży. Otóż, celem takiej umowy jest usunięcie stwierdzonej w pojeździe usterki, zaś sama umowa zbliżona jest w swej treści do umowy o dzieło. Powoduje to, że przy jej ocenie stosować będziemy przepisy prawa cywilnego dot. tejże umowy. Nas interesuje z tej grupy przepisów przede wszystkim art. 638 § 1 k.c. mówiący o tym, że do odpowiedzialności za wady dzieła stosuje się odpowiednio przepisy o rękojmi przy sprzedaży.

Dla lepszego zobrazowania omawianego zagadnienia przyjmijmy następujący, krótki stan faktyczny. Pewne przedsiębiorstwo posiada na swój użytek pojazd, który ulega uszkodzeniu. Przekazuje je do naprawy do warsztatu samochodowego profesjonalnie zajmującego się naprawą samochodów (w tym momencie dochodzi do zawarcia umowy o naprawę pojazdu, w której strony określają kwotę na jaką będzie ona opiewać). Warsztat samochodowy nie dokonuje naprawy w sposób rzetelny, wskutek czego pojazd ma wadę fizyczną, która wyszła na jaw dopiero po krótkim okresie jego użytkowania. Następnie przedsiębiorstwo oddające pojazd do naprawy nie płaci drugiej stronie określonej w umowie kwoty, lecz z tytułu wadliwej wykonanej naprawy samowolnie i bez wcześniejszego uzgodnienia z nią obniża należne jej wynagrodzenie.

Choć na pierwszy rzut oka wydaje się, że takie zachowanie jest prawidłowe i prawnie uzasadnione, to jednak jak podkreślają radcowie prawni z kancelarii KHG, analiza przepisów prawnych daje inną odpowiedź. Między przedsiębiorcami rękojmia działa bowiem nieco inaczej, gdyż zgodnie z art. 563 k.c. kupujący (tu dający do naprawy) traci uprawnienia z rękojmi, jeżeli nie zbadał rzeczy w momencie jej odbioru i nie zawiadomił niezwłocznie (maksymalnie do 14 dni od dnia zbadania rzeczy lub stwierdzenie wady, która ujawniła się później) sprzedawcy (tu naprawiającego) o wadze rzeczy, a w przypadku gdy wada wychodzi na jaw dopiero później, jeżeli nie zawiadomił sprzedawcy niezwłocznie po jej stwierdzeniu.

Mając na względzie powyższe, zadaniem przedsiębiorcy przy tego rodzaju sprawach będzie konieczność dochowania ww. obowiązków. Jednakże, to nie wszystko, o czym wielu przedsiębiorców zapomina przekonanych, że racja jest po ich stronie. Niezmiernie istotne jest również złożenie jednoznacznego oświadczenia woli, najlepiej w formie pisemnej, o skorzystaniu z rękojmi ze wskazaniem konkretnego uprawnienia przewidzianego w k.c., czyli np. w podanym stanie faktycznym z uprawnienia do żądania obniżenia ceny wadliwej rzeczy. Termin na takie oświadczenie jest również ograniczony, gdyż można je złożyć jedynie w terminie jednego roku od dnia zawiadomienia drugiej strony umowy o wadach wykonanej przez niego naprawy.

Brak takiego oświadczenia i samowolne potrącenie kwoty może narazić przedsiębiorcę dokonującego takich czynności na odpowiedzialność kontraktową, a w dalszej perspektywie również na postępowanie sądowe.