Komornicy często nie sprawdzają zbytego majątku dłużnika w szczególności nieruchomości.
Wielokrotnie w pracy zawodowej wierzyciele, którzy otrzymali postanowienia komorników w przedmiocie umorzenia egzekucji wobec jej bezskuteczności, wskazywało na brak zaangażowania komornika. Owszem postępowanie egzekucyjne należności pieniężnych co do zasady sprowadza się do jednego celu, a mianowicie do zajęcia i spieniężenia majątku dłużnika oraz zaspokojeniu roszczenia wierzyciela, którego to roszczenie stwierdzone jest tytułem wykonawczym. Jednakże o ile komornicy sądowi uprawnieni są do prowadzenia postępowań egzekucyjnych na rzecz wierzycieli, to w istocie nie działają w imieniu wierzyciela, a wykonują jedynie zadania powierzone im przez ustawodawcę na podstawie przepisów prawa i w granicach prawa. Z powyższego wynika, że wierzycielowi, który posiada tytuł służy jedynie prawo do skorzystania z pomocy aparatu egzekucji sądowej, które gwarantuje Państwo. Komornik w toku procedury egzekucyjnej nie ma obowiązku prowadzić wierzyciela za przysłowiową rączkę, bądź też działać jak jego pełnomocnik.
Resumując bez aktywności wierzyciela w postępowaniu egzekucyjnym i formułowania stosownych wniosków, nie oczekujmy od komornika, że z urzędu poinformuje nas o byłym majątku dłużnika.
Jak zatem dopilnować swoich praw w postepowaniu egzekucyjnym, czy komornik może ustalić nam majątek, który dłużnik wyprowadził w celu uniknięcia jego zajęcia, tym samym, czy mamy szansę na zaspokojenie się z majątku wyzbytego przez dłużnika?
Odpowiedź na powyższe pytanie znajdziemy w przepisach prawa, a w szczególności w Kodeksie Cywilnym oraz Kodeksie postępowania cywilnego. Pamiętać należy, że wierzyciel jako inicjator postępowania egzekucyjnego, może nie tylko wnioskować o skierowanie egzekucji do istniejącego składnika majątku dłużnika, ale może zobowiązać organ egzekucyjny, aby ten ustalił np.: w drodze zapytania od odpowiednich organów, czy w okresie ostatnich 5 lat dłużnik wyzbył się majątku w ramach czynności cywilno-prawnych (darowizna/sprzedaż). Komornik ma również możliwość poprzez system teleinformatyczny obsługiwany przez Ministerstwo Sprawiedliwości ustalić po danych dłużnika wykreślonych z rejestru, czy dłużnik figurował w tym rejestrze uprzednio jako właściciel lub współwłaściciel nieruchomości. Co więcej zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa w celu uzyskania powyższych danych wierzyciel nie musi zlecać komornikowi poszukiwania majątku, albowiem poszukiwaniem majątku nie jest realizacja wniosków wierzyciela o zwrócenie się z żądaniem udzielenia informacji do podmiotów:
Powyższe oznacza, że jeśli zawnioskujemy o ustalenie stosownych danych do instytucji wskazanych wyżej komornik, nie będzie uprawniony do wezwania wierzyciela o opłatę za poszukiwanie majątku w wysokości 100,00 zł.
Dane dotyczące wyzbytego majątku są bardzo istotną informacją, albowiem jeżeli dłużnik dokonał darowizny / zbycia nieruchomości np.: na członka rodziny i czynność ta miała znamiona pokrzywdzenia wierzyciela, a osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.
Wyrok zapadły w postępowaniu sądowym ze skargi pauliańskiej, uwzględniający żądanie wierzyciela, pozwoli na zaspokojenie się z przedmiotów, które przeszły z majątku dłużnika do majątku osoby trzeciej. W skrócie dochodzimy swojego pierwotnego roszczenia z rzeczy która przypadła nabywcy.
W ostatnim zdaniu warte jest podkreślenia kwestia dochodzenia zasądzonych kosztów postępowania wynikłych z takiego Wyroku. Zasądzone koszty egzekwujemy od osoby trzeciej (nabywcy) z jego majątku prywatnego.